Σπένερ, Φίλιπ Γιάκομπ

(Spener). Γερμανός θεολόγος και συγγραφέας (Ραπολτσβάιλερ, Αλσατία 1635 - Βερολίνο 1705). Ήταν προτεστάντης ιεροκήρυκας σε διάφορες γερμανικές πόλεις και είναι ο ιδρυτής (1670) της «Ένωσης των ευσεβών», διαφόρων ομάδων πιστών που σκοπό είχαν την προαγωγή της χριστιανικής θρησκείας κατά τους κανόνες της επίσημης εκκλησίας. Ο Σ. ανέπτυξε τις θεωρίες του σε πολλά έργα ιδιαίτερα όμως στο Εράσμια ευσέβεια (1675) που το θέμα του είναι η ανανέωση της λουθηρανικής εκκλησίας διαμέσου σύγχρονων κανόνων: πλήρη γνώση της Αγίας Γραφής, καθολική ιεροσύνη, νουθεσίες προς τους σχισματικούς, αναθεώρηση των θεολογικών σπουδών κ.ά. Το κείμενο αυτό θεωρήθηκε εχθρικό και καταπολεμήθηκε από τη λουθηρανική ορθοδοξία.